TỰ NGẪM

1.
Chúng tôi xem buổi truyền hình của đài Liên xô 
bằng chiếc máy Ji-vi-si (JVC) đời mới nhất .

Ta-va-rít Stalin.
Giọng người xướng ngôn viên lanh lảnh 
Ua- ra Ua – ra
Chấn động Hồng trường .

Tôi nhìn tấm lịch trên tường 
Mồng 9 tháng 5 
bốn mươi ba năm xưa 
hôm nay, buổi duyệt binh mừng chiến thắng .

Anh bạn tôi cau mày 
Lại sùng bái cá nhân .

Trên lễ đài vinh quang 
ÔNG kiêu hãnh nhìn đoàn quân của mình .
Vạn ngực lính dát huân chương .
Vạn đầu dân cố nghển cao nhìn ÔNG cho rõ .

Hàng ngàn chữ thập ngoặc giữa lá cờ ủ rũ 
ném thành gò đống dưới chân ÔNG .

Những anh hùng 
có tên hay không 
đã cùng ÔNG đi vào lịch sử .

Có thể thời ÔNG 
Con người sùng tín 
họ tôn thờ ông như thánh thần 
và yêu ÔNG như Tổ quốc .

Trên lễ đài
ÔNG kiêu hãnh dường kia .

2 – 

Nhiều năm sau 
Lịch sử có ngày xem lại tấm huân chương 
những khúc khuỷu , gồ ghề nơi mặt trái 
ÔNG nằm trong lăng 
hay chìm trong đất 
Với riêng ÔNG 
còn có nghĩa gì 

Tôi nhận ra ÔNG trong vạn nụ cười 
giữa những khuôn mặt ngời ngời màn ảnh nhỏ 
Những số phận đắng cay của bao người như không còn nữa 
trong huy hoàng ngày đất nước thắng xâm lăng .

Tôi cách ông đến mấy chục năm, 
lịch sử đang vội vàng đóng những trang cuối cùng thế kỷ .
Nào đâu oan khiên còn tới bây giờ .

Giữa cái cả tin như ấu trĩ dại khờ 
cứ cho là như thế 
của con người thời ÔNG
Với cái tỉnh táo đến khô cằn 
của con người thời tôi đang sống 
Không hiểu cái nào đáng thương hơn . 

HÀ PHƯƠNG - T/p HCM , 9 – 5 – 1988

KHI PHƯỜNG BÁT ÂM THẤT NGHIỆP

bài của Quang Bùi

Tình cờ đọc qua 1 bài của một nhạc sĩ, cũng có chút tiếng, về Nga, duyệt binh, giải phóng và... sự thật... Khá buồn, cười.

Cười trước, là vì cái cách viết giống như cứ đến ngày ấy, tháng ấy, sự kiện ấy là PHẢI "rặn" ra được 1 bài, giật một status, để chứng minh được tôi đang tồn tại; để "thét" với thế giới rằng tôi "cấp tiến", bằng những đoạn văn rời rạc, bao biện.

Cười là khi anh nhạc sĩ "định hướng dư luận" khá rõ khi tỏ ra "thán phục" nước Đức, Mỹ, Anh, Pháp, Ba Lan… đã từ chối không tham dự lễ diễu binh ở Nga năm nay (theo nhạc sĩ) để biểu thị thái độ không hài lòng với việc "dùng xe tăng và hình tượng chiến thắng, giải phóng…" vì "sẽ trở nên thô bỉ và kiêu ngạo khi nhắc về nỗi đau của đồng loại". Đức, Mỹ, và "đồng minh" quá nhân văn?!

Không phải là kiểu suy nghĩ mới! Với nhạc sĩ và tạm gọi là "thành phần cấp tiến" như nhạc sĩ, chân lý luôn là Mỹ - Mỹ luôn đúng; Trung Quốc - Nga luôn sai, là đại họa của thế giới, sẽ sụp đổ nay mai. Việt Nam mạt vận....Putin là gã khốn nạn. Obama giỏi quá.... Đại khái thế!

Thưa rằng chỉ 5 năm trước thôi, Angela Merkel cũng cười tươi và vẫy chào trên lễ đài được dựng trước Lăng Lenin; xa hơn, 10 năm trước đây thôi, cả đám Bush, Gerhard Schroeder, Silvio Berlusconi, Jacques Chirac, Victor Yuschenko, Michael Jeffrey vẫn hoan hỷ vỗ vai nhau ở Quảng Trường Đỏ; và năm đó cũng thế, duyệt binh - tuần hành với xe tăng, bom, súng ống!

Năm nay chúng nó... tới tháng, thế thôi! Vài năm sau, chúng lại hoan hỉ tiếp với nhau!

Chiến tranh thế giới thứ hai là thảm hoạ chưa từng có trong lịch sử loài người với cả trăm triệu người, trực tiếp lẫn gián tiếp, chết! tắt thở! tan xương - nát thịt! Và cũng chừng đó người, mất tay, chân, đui mù, điên loạn!
Để kết thúc nó, không phải theo cái cách bắt tay nhau "ta cùng kết thúc chiến tranh nhé". Đó là máu xương, là mất mát, là nước mắt; là bom đạn, là súng ống, là xe tăng, là pháo, là lưỡi lê; là tử thủ, là xung phong... Cả thả bom nguyên tử hủy diệt! Ai thả, tự biết!

Khi trích dẫn 1 câu dửng dưng của Naruhito nói rằng xin đất nước và dân tộc Nhật bản hãy cùng nhau “nhìn lại quá khứ một cách khiêm tốn nhất”. và chêm thêm câu "Nhìn lại khiêm tốn, để thấy rõ công và tội hiển hiện trong lịch sử".
2 triệu nhân mạng chết đói ở Việt Nam, riêng trong năm 1945, công của Nhật hoàng, thật to, phỏng anh nhạc sĩ? Anh đang ỉa vào xương máu của dân tộc mình, đấy!

Lịch sử, trước sau gì cũng sẽ "phát lộ" những ẩn khuất của nó, những người ít nhiều có học, như chúng ta, biết thêm ít nhiều về về Xô Viết, về Stalin; về Katyn, cả về Ngô Đình Diệm, về cả Hồ Chí Minh... Nhưng cũng đừng bao giờ quên, và tuyệt đối đừng lật ngược những sự thật về Hít Le, về Auschwitz, Phú Quốc, Chín Hầm, Tuol Sleng... Bức tranh có chỗ sáng, chỗ tối, chỗ nhờn nhợt không rõ màu; đừng bảo màu đen ra trắng và trắng ra đen! Đó không phải là dốt đơn thuần, với lịch sử, đó là hành động mang tội!

Buồn, vì nhẽ đó! Dĩ nhiên, khi anh là một người đã có diễm phúc để hiểu biết về điều đó!