Thứ Tư, 25 tháng 7, 2012

NGHỆ THUẬT VÀ CHỨC QUYỀN

<!--[if !mso]>

v0003a* {}
o0003a* {}
w0003a* {}
.shape {}

--><!--[if !mso]>

st10003a*{}

--><!--[if gte mso 10]>

table.MsoNormalTable
{
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
}

--><!--[if !mso]>

st10003a*{}

--><!--[if gte mso 10]>

table.MsoNormalTable
{
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
}

-->

Tác giả: nhạc sĩ ĐẶNG HỮU
PHÚC


Copy có cắt cho ngắn bớt từ
Tiền vệ


Lợi dụng chức quyền để làm...
nghệ thuật. đây là tình trạng phổ biến ở Việt Nam, một số đồng chí lãnh đạo, kể
cả cao cấp bây giờ lại kiêm cả làm thơ, viết ca khúc, hay vẽ tranh nữa, rõ là
toàn tài “cầm, kỳ, thi, hoạ”... Họ không biết mình là ai, mình có bị ngớ ngẩn
hay không? Nguyên nhân chỉ vì có rất nhiều kẻ xu nịnh, lợi dụng họ mà họ không
biết, bốc họ lên mây xanh, mang thơ của họ ra phố nhạc, hoặc mang các ca khúc
của họ ra phối âm phối khí, làm CD, dùng tiền của công, dùng uy tín của các tổ
chức xã hội lớn như Hội Nhạc sỹ, Hội Nhà văn, Hội Mỹ thuật vv... để mang những
“tác phẩm” này ra biểu diễn, in ấn, xuất bản vào những dịp lễ lạt của quốc
gia... Chuyện này nhiều không kể xiết, mong các nhà báo lên tiếng giùm, còn
trong bài báo này tôi xin chỉ nói riêng về lĩnh vực chuyên môn của tôi thôi: âm
nhạc thính phòng giao hưởng.


Và trước hết, tôi xin kể lại
câu chuyện thời những năm 1970. Lúc đó tôi đang học piano và sáng tác ở Trường
Âm nhạc Việt nam (TÂNVN) nay đổi tên thành Học viện âm nhạc QGVN.


Năm 1973 khi là học sinh năm
thứ 2 trung cấp sáng tác, 20 tuổi, tôi có viết một Tổ khúc (Suite) gồm 3 đoạn
cho piano độc tấu, viết xong tôi đã tặng Đặng Thái Sơn bản nhạc này với lời đề
tặng: “Tặng bạn Đặng Thái Sơn, chúc bạn thành công”. Đặng Thái Sơn lúc đó mới
15 tuổi và đã là một huyên thoai về tài năng ở trường nhạc. Sơn rất cảm động và
cũng rất quý mến tôi nên thường biểu diễn bản nhạc này.


Thời đó, trong quan hệ ngoại
giao với nước ngoài, mỗi khi có khách nước ngoài đến thăm Hà nội, ta chẳng biết
dẫn họ đi đâu? Thăm quan cái gì? Thật sự chẳng có gì để họ xem ở thủ đô Hà nội
thời ấy cả. Các di tích lịch sử của “chế độ phong kiến xấu xa” để lại, thời đó
bị đập đi rất nhiều, hoặc để hoang tàn. Như Văn Miếu thì bị bỏ hoang, nơi trú
của những người nghèo khó, nơi giải quyết “nỗi buồn” của khách đi đường (thời
đó chưa có toilet công cộng)...


Và ai đó đã sáng kiến: ở
trường âm nhạc Việt Nam
có sẵn những học sinh học biểu diễn các loại đàn và hát, miễm phí. Và thế là chuyện
vào thăm trường ÂNViệt Nam,
với một buổi biểu diễn nhỏ của học sinh là chuyện không thể thiếu của các đoàn
ngoại giao.


Tôi thỉnh thoảng cũng được
chọn để biểu diễn độc tấu piano, thường tôi chơi bản Tổ khúc này và một bản
kinh điển, như một lần tôi chơi bản Appasionata của Beethoven để đón đoàn Tây
Đức, lần thì chơi Concerto G dur của M. Ravel để tiếp đoàn Pháp...


Nhưng đặc biệt Đặng Thái Sơn
là một học sinh luôn có mặt trong các buổi biểu diễn đó, một tháng ít nhất cũng
đôi lần, tôi nghĩ nó cũng rất có ích và đã tạo nên bản lĩnh vững vàng trên sân
khấu của Sơn sau này


Trong chương trình biểu diễn
của Sơn, ngoài tác phẩm kinh điển nước ngoài, bao giờ cũng phải có một bài của
tác giả Việt nam. Đó là bài “Tổ khúc cho piano” của tôi và bài “Biến tấu trên
chủ đề Tây nguyên” của Nguyễn Văn Thương, hiệu trưởng TÂNVN thời ấy. Hai bài
này Sơn thay đổi nhau lần lượt.


Một lần có đoàn ngoại giao
của Mỹ tới, và cuộc biểu diễn tổ chức ở Phủ thủ tướng, hôm đó tới phiên bài của
tôi.


Sáng hôm sau, gặp Sơn ở trong
trường, tôi có hỏi về kết quả buổi biểu diễn tối qua, và bài của tôi Sơn chơi
thế nào? Thì Sơn trả lời: ông Thương quyết định bỏ bài Việt Nam (?)


Hoặc là tác phẩm của ông ta,
hoặc không có gì!


 Qua câu chuyện có thật
trên, tôi muốn nói về tình trạng chọn tác phẩm Việt Nam
để biểu diễn của các dàn nhạc ở ta từ lâu nay mà tôi là một nhân chứng, người
trong cuộc (tôi nguyên là nhạc công piano của Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam 25 năm từ
1979-2004).


Thời Dàn nhạc giao hưởng Việt
Nam (những năm 1980) còn trực thuộc Nhạc viện Hà Nội do ông Nguyễn Văn Thương
làm giám đốc, trong chương trình biểu diễn của dàn nhạc, luôn luôn gần như bắt
buộc phải có tác phẩm “Đồng khởi” của Nguyễn Văn Thương. Sau khi ông về hưu,
tác phẩm này đã không được chơi lại.


Sau đó là thời của giám đốc
Đỗ Dũng hơn 10 năm, ông là một nhà chỉ huy, nhưng cũng tham gia sáng tác và
chương trình biểu diễn của Dàn nhạc giao hưởng cũng luôn phải chơi những tác
phẩm của ông như “Bác Hồ đêm Paris ”. “Mãi dáng Việt Nam”. “Anh không ngủ bởi vì em đang
nhớ”, v.v... Sau khi ông về hưu, những tác phẩm này cũng không ai nhắc đến nữa.


Người kế nhiệm của ông Dũng
là ông Thiều, vốn là nhạc công chơi đàn Nhị của đoàn Tuồng, được phân về làm
giám đốc Dàn nhạc giao hưởng, may mà ông không biết sáng tác, chứ nếu không dàn
nhạc lại phải tiếp tục chơi tác phẩm của giám đốc mới thôi.


Cũng còn có thêm ví dụ nữa
nhưng tôi thấy nêu thế cũng là đủ để mọi người thấy được một thực trạng nghệ
thuật gắn với chức quyền ở Việt Nam.


Tôi xin không bình luận về
những tác phẩm đó, nhưng chỉ nêu lên một quy luật chung là: sau khi tác giả hết
uy quyền, thường nó bị rơi vào quên lãng!


Thời gian càng ngày càng lộ
rõ chân tướng của các kẻ có chức quyền ở Việt Nam, nhất là trong nghệ thuật,
rặt những kẻ tìm cơ hội để kiếm chác, những kẻ nói dối thì sao viết được cái gì
chân thực? Và tôi biết những kẻ dối trá sẽ liên minh sẽ bắt tay với nhau.


Cuối cùng xin nhắc các thính
giả đi nghe nhạc thính phòng giao hưởng là: khi trong chương trình có tác phẩm
của Việt Nam,
hãy tìm hiểu xem tác giả của nó có đang giữ chức quyền gì không? Nếu có thì hãy
nghe nó với tinh thần đó là tác phẩm của ông Giám đốc, hay ông Chủ tịch.


QUAN SING CHẮC CHẮN KHÔNG LÀM BÁO

<!--[if gte mso 10]>

table.MsoNormalTable
{font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman";}

-->

Mình, giờ uýchcần nào cũng phải
chạy qua Sing bày tỏ nghĩa vụ làm mẹ thiêng liêng với Giai xinh. Lau nhà giặt
đồ đánh giày…đến cuối ngày, lử đử nhận phần giả công của Giai xinh bằng  món cháo ếch ở con đường mà đến đó, nói tiếng
Việt nhòe, vì nó nằm giữa khu đèn đỏ.


Thật lạ, Sing mang đầy cảm
giác về nhà. Ngang cửa khẩu  thó nguyên  vốc kẹo chua đút túi ăn dần thay kẹo caosu. Lên
xe lăn ra ngủ. Về nhà ngại ra đường. Ai gửi gì đến đúng chỗ mua hộ, không lượn
lờ  đá dọc đá ngang.


Rộng chả biết, nhưng so sánh
hẹp một Sing-một Việt, độ lớn tầm tầm top 5 quốc gia thì thấy, cứ xem người
Sing đối xử với thế hệ  tiếp nối thế nào,
tương lai dân tộc ấy bày ra từ hôm nay.


Nhờ mối quan hệ của mẹ, Giai
xinh được nhận dễ (vì chả cần hồ sơ giấy tờ gì sất) vào một công ty Việt. CEO
người nước ngoài, chủ tây học và Giai xinh được chọn bộ phận thực tập theo ý
muốn.


Đúng một ngày duy nhất, Giai
xinh cắp quần áo  về SG luôn, dứt khoát
không làm. Trưởng phòng còn ngồi chơi games
nguyên sáng thì hỏi có việc gì cho con
. Một chú bạn  mẹ nghe chuyện phì cười kể, thế đã ăn thua gì, 10h sáng chú đến công ty
thấy vắng tanh, hỏi  quân binh đâu, CEO trả
lời gọn ơ: đi đám ma hết rồi.


Sing, thì khác.


Quen thân cách mấy cũng phải
nộp đầy đủ hồ sơ và dĩ nhiên, bộ hồ sơ không có phần bố mẹ ông bà cô chú sinh
đâu làm gì trước 75 sau 75 đảng phái ra sao. Họ chỉ quan tâm đến năng lực bản
thân người xin việc.


Sau đó là một lá thư chấp
nhận với đầy đủ các thông tin quyền lợi nghĩa vụ, như một bản hợp đồng rút gọn.
Một tuần trước khi bản hợp đồng lao động có hiệu lực, một email lịch trình công
việc sẽ làm trong tuần đầu tiên được gửi tới, giờ nào làm cái gì với ai tại
phòng nào, giờ nào nghỉ ăn trưa…


Ông boss được giao huấn luyện
Giai xinh, giao việc cho chú bù đầu bù cổ và uốn nắn chú từng tiểu tiết, thi
thoảng đưa Giai xinh đi ăn trưa.


Giai xinh bảo, đứa nào cũng
được đối xử thế, không có ngoại lệ hay đặc biệt.


Sing hiện đang cấp hàng trăm
học bổng tiến sĩ cho giảng viên các trường đại học  Việt nam, song song đó còn cho cà visa lao
động suốt thời gian học. Đổi lại, bản quyền luận án của các chú thuộc về Sing.


Kiểu gì Sing cũng lãi. Lý
Quang Diệu ôi là Lý Hiển Long!!!





<!--[if !mso]>

st10003a*{}

--><!--[if gte mso 10]>

table.MsoNormalTable
{font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman";}

-->

Sing vừa khai trương một sản
phẩm du lịch mới: khu vườn nhân tạo
Garden by the Bay phủ đầy kì hoa dị thảo, đi nửa
ngày không hết. Cây baobap châu Mỹ, nhìn cận hơi ghê ghê.


<!--[if gte mso 10]>

table.MsoNormalTable
{font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman";}

-->

Khu vườn đối diện với tòa nhà
hình con thuyền và” nội thất” trong hai đôm chính hao hao bộ phim Avatar của Mỹ.  Khi dân Sing bỏ  chất xám ra để tạo nên những kì quan nhân tạo
như trong mơ thế này, chất xám Việt ta đang rị mọ  với Quan làm báo. Thảm hại, không biết diễn tả thế nào cho đủ.