Copy về đây thay lời từ biệt

Gió từ Nguyên

Lê Minh Hà

 

Tôi là người đến muộn. Với chữ của Đinh Vũ Hoàng Nguyên.

Thì biết làm sao. Là đàn bà, lại còn sắp cán đích già, chắc
chắn là khó tính. Một cái Avatar trên mạng: nào kính đen, nào
khăn xếp, nào môi tím lưỡi đỏ, cái tên chủ nhân đọc đã đoán là quá trẻ so với
mình, dễ gì hấp dẫn nổi tôi ngay.

Vậy mà đọc thì khó dứt.

Đinh Vũ Hoàng Nguyên có quá nhiều người biết và ngưỡng mộ.
Vào blog laothayboigia,
hay vào nhà Nguyên ở facebook, có cảm giác đem in thì lời bình về các bài viết
của chủ nhân khéo nhiều lần dài hơn chính các bài viết ấy. Đinh Vũ Hoàng Nguyên
chỉ quăng một Status thôi là kéo giật được bao nhiêu người
nhào vào đọc, rồi bình. Cứ nghĩ đến chuyện mình mang hết góc nọ góc kia của cõi
lòng của miền tâm cảm bày ra trên mạng mà thiên hạ coi như nước ao bèo không
thèm ném cho hòn sỏi, đọc thống kê lượng người vào thăm nhà Nguyên, khéo buồn
khéo tủi khéo ghen.

Quả trên mạng chưa thấy ai có được những Status hài hước thế.
Đây không hẳn là cái duyên, giỏi nhìn ngó và biết kể, mà là hẳn một kiểu tư
duy, không thể nào bắt chước được.

Nguyên, trong những Status hay entry, tưởng bỗ bã, suồng sã,
tợn tạo, tục nữa, nhưng đằng sau những dòng chữ ngắn ngủi là một bầu tâm cảm
trước thế sự xa gần, trong tư cách một công dân, nhưng trên hết và sau cùng, là
ý thức làm người. Đọc, biết người viết yêu cuộc đời này lắm, thương cuộc đời
này lắm, văng tục vào mặt đời cũng vì một sự biết yêu biết thương này.

Đấy là tố chất đầu tiên của một người muốn tận hiến mình cho
nghệ thuật. Nguyên là họa sĩ, nhưng Nguyên không viết theo kiểu người có một
nghề khác tạt ngang văn chương, quăng cho văn chương đôi ba mảnh tâm tình, đôi
ba mẩu tài không dùng hết trong nghề, như một cách thí xả. Đọc lại trọn vẹn
bloglaothayboigia, dễ nhận ra ở đó một tâm thái nghệ thuật nghiêm cẩn và
đa diện.

Nghịch ngợm, phá phách, tinh quái đến điều là Nguyên ở các
entry viết về bè bạn. Chuyện là của riêng, mà viết ra khiến người không can dự
phải đọc không dứt được, thế có nghĩa là tài. Thế có nghĩa là người viết đã mở
được cửa cho đời vào. Những “y và những gã”, những “hiệp
hội sản xuất bàn là”, đọc rồi cứ nghĩ chỉ cần công bố rộng nữa rộng
mãi là giúp khối người khỏi phải đi tới các lớp dưỡng sinh tập nhe răng. Chữ
nghĩa của người viết ở đây hệt như nhất dương chỉ, cù nhẹ một cái là khiến bao
nhiêu cơ quan đoàn thể trong người đọc nhất loạt khởi động tập trung vào một tư
thái duy nhất: cười.

Không có nội lực bằng thế, nhưng người có thể kể chuyện hài,
viết hài hài thì cũng chẳng hẳn là khó kiếm. Tuy nhiên, hài được, với cả một
chủ ý nghệ thuật thì cực khó. Tôi, tôi thử chán ra rồi. Chịu.

Điều ấy, Nguyên đã thể hiện trọn vẹn trong nhiều entry, khi
có khi không được chú là truyện ngắn. Và ở đó, cái hài quay về điểm khởi hành:
nỗi đau đời, của một kẻ trời sinh bắt phải biết thương đời.

“Một chuyện tình” là một truyện ngắn hoàn hảo
trong nghĩa này. Phảng phất như Nam Cao, trong cái dịu dàng tít tắp đằng sau
câu chữ. Nhưng cái khùng khùng của nhân vật đang to tiếng mình yêu và thất ái
thì đúng là của bọn thời nay, rất trẻ, rất vui, cái Nam Cao, do thời thế và do
thể tạng xúc cảm, không bao giờ phát lộ.

Ở những entry khác, mà có lúc Đinh Vũ Hoàng Nguyên cũng chú
trước là truyện ngắn, tưởng chừng như tác giả Số đỏ có truyền nhân.

Nhưng, cả Nam Cao, cả Vũ Trọng Phụng trong thời của mình mới
chỉ phơi bày cái khổ, cái đáng khinh, niềm yêu thương phẫn hận, và cả niềm tin
dù đã thấm mùi hoài nghi nặng của mình trước cuộc đời, cho cuộc đời, mà có khi
thời ấy mới chỉ đáng bị, đáng được như thế thì Đinh Vũ Hoàng Nguyên đi xa hơn
trong cái thời mình. Đinh Vũ Hoàng Nguyên, trong truyện ngắn Chuyện vụn
xóm bụi,  Khu cũ (1 và 2) mà tôi nhìn thấy ở đó tầm vóc của một
tiểu thuyết đã phơi bày sự phá sản trọn vẹn của một lí tưởng xã hội độc tồn qua
ít nhất ba thế hệ ở Việt Nam dường như vẫn đang chỉ đạo bằng quán tính không
tâm thế thì là hoạt động thường nhật của không ít người. Xã hội trong thời
thịnh đạt của văn học hiện thực phê phán 1930 -1945 quả thối nát nhưng vẫn còn
giữ được trật tự, vô trật tự nhất, loạn nhất cũng chỉ là cả làng hào hứng kéo
nhau đi nghe thằng say chửi cụ tiên chỉ, xem Chí Phèo tự tử và tràn trề hưng
phấn trong phỏng đoán bố con Bá Kiến ngã trâu. Hôm nay, qua Đinh Vũ Hoàng
Nguyên, khác, là sự thu nhỏ một xã hội quăng bỏ kỉ cương, luân lí, người người
hoặc như Chí Phèo hoặc trong dạng tiềm năng thành Chí Phèo, không say nhưng hồn
nhiên hơn cụ Chí ngày xưa, chẳng ai băn khoăn về thiên lương. Nhân vật ở Khu
cũ chửi như tập thể dục miệng, nghe chửi như một hình thức luyện tai
và luyện tâm. Hoạt động trong ngày của nhóm cư dân nhân vật này được tác giả
túm trong ba chữ: chửi chào cờ, đầy tính nghi thức. Cách mô tả này
đã nhấc toàn bộ hiện thực của tác phẩm ra khỏi môi trường sống tưởng chừng vẫn
như là nối dài hiện thực thời 30 – 45, cho chúng ta nhận diện đó là hôm nay của
chúng ta, trì đọng, sống động, cũng cho chúng ta thấy Đinh Vũ Hoàng Nguyên là
hậu bối chứ không là truyền nhân của dẫu có là Vũ Trọng Phụng hay Nam Cao. Tác
giả Sống mòn và Số đỏ vẫn còn giữ mình (trong tư cách người kể chuyện) bên
ngoài hay bên trên hiện thực mình mô tả. Đinh Vũ Hoàng Nguyên, khác rồi, đặt
mình vào sống thoải mái giữa dòng đời mình mô tả cực kì trào lộng, trào lộng
đến mức nhi nhiên.

Tôi đọc các entry có tên hoặc đơn giản chỉ được đặt tít là viết
ngắn rồi đánh số của tác giả này, cứ mong Nguyên viết tiếp và tập hợp
lại, in ra, cho những người đọc thích cầm sách trên tay hơn là ngồi thiền trước
màn hình máy tính. Với Đinh Vũ Hoàng Nguyên, văn học Việt Nam đã có thêm sắc
màu mới. Có thể không nằm trong những quẫy cựa vô vọng về kĩ thuật nhưng không
hẳn không cần thiết và thôi miên không ít người viết không muốn hiểu ra những
trào lưu ta kêu gọi nhau hướng tới hôm nay là kết quả của sự vận động tâm thế ở
một xã hội thời hiện đại văn minh hơn mình. Nhưng cái tinh thần hài hước đậm
chất phồn thực, cái sắc bén tỉ mỉ trong quan sát, mà đằng sau câu chữ chặt ra
chặt thái ra thái ấy tôi luôn cảm thấy độ mong manh của một tâm hồn cưu mang
lắm nỗi chắc chắn sẽ cắm được một giới hạn nữa trên tiến trình vận động của văn
học nước nhà, nếu như tác giả… Coi chữ nghĩa là một cuộc chơi nghiêm túc, Đinh
Vũ Hoàng Nguyên hoàn toàn xa lạ với sự nhạt, là bi kịch của bất kì ai thiết tha
với nghệ thuật, và là thảm họa cho người thưởng thức, chẳng cứ văn chương. 
Thì phải có tài. Hẳn thế rồi. Đọc, rồi đọc lại, rồi hoang mang. Tài của kẻ đó
là đâu? Văn xuôi? Nhưng hình như chưa hết. Thơ? Đích thị. Thơ mới thật là Đinh
Vũ Hoàng Nguyên.

Tiếc, cũng như văn xuôi, y công bố thơ chưa nhiều. Nhưng thơ
trong văn chương cũng là khúc nghịch trong nhạc, là một nét phảy màu mang lại
hồn vía cho tranh, để đóng đinh vào tâm cảm chúng ta câu hỏi, cũng như lời giải
ai người sáng tạo. Thơ, khác văn xuôi, đôi khi là một món ngon như nhất, hoặc
đôi khi chỉ cần như là một cọng rau thơm đúng vị, trái mùa. Chỉ với một “Có
một phố vừa đi qua phố”, không dài, tôi nghĩ Hà Nội đã có thêm cho
riêng mình một thi sĩ, như từng có một Hoài Anh mang ba mươi sáu phố
phường đi kháng chiến - chín năm rừng lòng vẫn Thủ đô, một Lưu Quang
Vũ trên ngày tháng trên trên cả niềm cay đắng thơ tôi là mây trắng của
đời tôi, một Bằng Việt với chuông xe điện trong màn sương rạng sớm
– và nắng nhỏ trên hàng cây rét muộn – có thể nào không xui tôi nhớ em, một
Hoàng Nhuận Cầm vào mặt trận lúc mùa ve đang kêu dẫu hòn bi lăn hết
vòng tuổi nhỏ - nhưng trong những ba lô kia ai dám bảo là không có - một hai ba
giọng hát chú ve kim, và, mang mang nhất: Phan Vũ với Hà Nội phố, một
thời chiến tranh, một thời hòa bình, đã xa chiếc lá lạc vào căn gác nhỏ
- lá thư quên địa chỉ quay về… Phải, Hà Nội đã có thêm cho mình một
người thơ, trong từng chút tự sự, với mình, với ai, cũng cực kì Hà Nội: Đinh Vũ
Hoàng Nguyên.

Bất chợt nghĩ rồi một ngày ta sẽ, tôi sẽ, và Nguyên sẽ…

Sẽ thiếu đi, vĩnh viễn, một người có thể lẩy ra vẻ đẹp tuyệt
vời, giản dị, bất ngờ của thế gian nhọc nhằn này.

Sẽ còn lại mãi, một hồn người nửa đời chưa hết gió,
một hồn người biết chạm khẽ làn rêu.

Phải không?

 

CUỐI CÙNG CŨNG ĐƯỢC 1 CÂU NÓI ĐÚNG

Tính viết chuyện Lê Công Định
(và sắp tới đây thêm Nguyễn Tiến Trung) sau khi được giảm án sẽ đi đâu về đâu,
vớ ngay  được cái đi đâu về đâu  này, ngứa tay viết trước.

Chú Sìgoòng  sai bét nhè, nghĩ mãi không biết chửi theo hướng trục tung hay trục hoành
cho dễ tiếp thu.

Câu trước câu sau ngược nhau
như ngóe. Chú bảo Chẳng hạn trong đề án tái cơ
cấu doanh nghiệp Nhà nước: giải pháp duy nhất mà đề án này đưa ra là cổ phần
hóa, sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước. Với cách làm như vậy thì căn bệnh của
các Doanh nghiệp Nhà nước vẫn còn nguyên và đó không phải là tái cơ cấu. Tái cơ
cấu doanh nghiệp Nhà nước phải làm thế nào để các doanh nghiệp Nhà nước hoạt
động có hiệu quả. Ơ, thế hóa ra khi tư bản
hóa thì các doanh nghiệp hoạt động lại kém hiệu quả đi à.

Không quan tâm nhà ông chiên da tâm tình
với chú là ai, nhưng nếu viết thế này chứng tỏ ông ấy chả nắm được cái gì đến
đầu đến đũa. Khi nghiên cứu kỹ 3 đề án tái cơ cấu, các chuyên gia thấy 3
cách làm đi theo 3 hướng khác nhau. Do vậy, nếu không có một sự điều phối mạnh
(trên thực tế đến giờ là chưa có) thì chắc chắn việc tái cơ cấu nền kinh tế
Việt Nam
sẽ không đi đến đâu cả. Chính phủ giao cho các bộ ngành xây dựng đề án, sau
đó sẽ xem xét hợp nhất lại thành một giải pháp chứ có phải mỗi thằng tự viết
rồi tự thực hiện tái cơ cấu chính nó đâu, zời ạ.

Những câu khơi khơi không dẫn giải dẫn chứng,
những khái niệm- kém tắm như Beo, thấy mới toe toe. góc độ cơ bản của
kinh tế học thì căn bệnh của kinh tế Việt Nam đã ăn sâu vào trong xương tủy…
niêm yết tất cả các doanh nghiệp Nhà nước trên thị trường đại chúng.

Đọc đến cái đoạn chú viết về thanh khoản chợt
thấy, ngân hàng ta y như xã hội đen đòi thanh khoản là trả liền tức khắc. Trong
khi khả năng chi trả phải tính tới 10 hay 20 năm. Dẫn chứng điển hình nhất cho
hệ thống thanh khoản ngân hàng là Hy Lạp. Tại sao châu Âu không cho Hy Lạp phá
sản, là bởi ngân hàng Đức nắm giữ rất nhiều trái phiếu của Hy Lạp. Chàng không
có khả năng chi trả, Nàng chả nhẽ lại không liêu xiêu.

Lại nữa, cái logic của Sìgoòng có áp lực cạnh
tranh thì sẽ giảm giá và tăng dịch vụ nó xưa  hơn 20 năm rồi. vẫn là sở
hữu 100% vốn Nhà nước nhưng mà cước viễn thông đã rẻ đi rất nhiều, chất lượng
cao hơn rất nhiều, độ bao phủ rộng hơn rất nhiều. Nói cách khác, nếu như có áp
lực cạnh tranh (ngay cả đối với các doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước) thì
hoạt động kinh doanh mới thực sự có hiệu quả.

Khi thị trường cạnh tranh ở mức độ như hiện
tại, doanh nghiệp, thay vì cạnh tranh nó bắt tay nhau tạo ra liên minh (ngầm)
để điều khiển thị trường, triệt tiêu quyền lực của người tiêu dùng. Vụ Samsung+Sharp+Hitachi
ngầm liên  minh làm giá màn hình LCD sau đó  phải bồi thường gần 400
triệu Obama hay vụ Táo và IBM thỏa thuận ngầm không chiêu mộ nhân viên lẫn nhau
để ép lương người lao động là những minh chứng cho logic 2012 của Thị Beo.

Link đây http://searchenginewatch.com/article/2143994/Steve-Jobs-Email-to-Google-Stop-Recruiting-Apple-Employees

Đến tận câu kết mới có một ý suýt nữa thì hoan
hô Một cách tổng quan nhất là không hy vọng vấn đề lớn của nền kinh tế Việt
Nam có thể được giải quyết bởi 3 chương trình ( chính xác phải viết 3 nội
dung của 1 chương trình) tái cơ cấu này . Nửa câu còn lại không hiểu ý
Sìgoòng định nói về riêng vụ tái cơ cấu hay chung cả nền kinh tế, nhưng túm
quần lại, kiểu gì cũng nhất trí đúng sẽ vẫn không thể giải quyết được bởi không
có một thủ lĩnh

ĐỘC GIẢ RÁC (tiếp)

***  HA COW
vừa ló mặt lên cơ quan là mình mắng cho té tát.  Phóng viên NGƯỜI
TA tân tiến phóng khoáng thế này chứ, phải lấy đấy làm tấm gương mà dáo dục quân mình noi theo chứ, sao lại
quê mùa cũ kĩ đến mức mỉa mai người ta. Năm hai nghìn mười mấy rồi mà còn  khăng khắng bắt lính làm báo chong sáng bói ra đứa nào đeo nghề nữa.
Nó hề hề cười và 1 phút sau đổi qua làm phóng viên chuyên viết PR.

Loại nó, dụ gái Ok chứ dụ
tiền, đợi xem sao.

*** Xem VTV 4, một ẻm phỏng
vấn bộ trưởng ngoại giao Ucraine. Xinh, nói tiếng Nga như cái máy khâu. Phần
dịch chạy chữ thế này: ngài dự đoán thế nào về mối quan hệ Việt-Ucraine
trong  thời gian tới.

Ô hay, bộ trưởng ngoại giao là
ku hoạch định chính sách, nó khoái phát triển quan hệ thế nào nó sẽ biến thành
hiện thực ngay thế ấy, việc gì phải đoán với dự.

Rộng ra, có lẽ đấy là thói
quen của nhà báo ta khi nhiễm phần đông các nhà nghiên cứu chính chị, nhà kinh thế nhà
luật… ta, trả lời báo chí tinh những đoán
cùng dự hôm trước sai bét nhè ngay hôm sau và hôm sau nữa lại đoán lại dự tiếp,
trên tờ báo khác.

Nhà chính chị nhà kinh thế dù sao còn ít lấn sang lĩnh vực khác chứ nhà văn nhà thơ mới
kinh, thiên hô bát sát lĩnh vực nào cũng chen vô dạy như đúng zồi. Vụ này đợi
tổng kết Tiên lãng sẽ dẫn chứng chứng minh sau.

*** Trong trường báo chí,
người đang dạy gì để những người sản xuất ra Độc giả rác giờ tếu đến thế

Chịu khó mở mạng youtube, xem
thầy trò Đường Toong (not tăng) đi thỉnh bao cao su của sinh viên trường báo
chí, sẽ hiểu tận gốc.

Còn tại sao Độc giả rác giờ
lên ngôi đỉnh thế, lí giải dài dòng hơn tẹo, nên viết riêng.

ĐỘC GIẢ RÁC

Hai phương án cho 42 lao động
Việt Nam được giải cứu tại Malaysia (Pháp
luật VN)

42 phụ nữ
Việt Nam bị mắc kẹt tại Malaysia và thiếu ăn (Lao động)

Đây là 2 trong số các cái tít
được giật lên các báo khiến cho người đọc nghĩ rằng, nếu không phải là vụ buôn
người thì cũng cực kì vô trách nhiệm của cơ quan xuất khẩu lao động đem con bỏ
chợ.

Sự thật, giờ này đã được đính
chính. Không ai bị truy bức phải cần giải cứu và với 500 ringgit/tháng không
thể bị đói khi, chỉ cần 3.5 ringgit người ta đã có một đĩa cơm (tự  ý xới), một cái đùi gà rất to với 1 chén canh
nấu theo kiểu Tàu. (Chỉ bị thiếu ăn vì lí do phải nhịn gần 9 bữa mới đủ tiền cho
một lần nhuộm tóc như mấy người đẹp trong hình

).

Sẽ có người phản bác, thông
tin do chính một tờ báo bản xứ đưa lên đầu tiên. Beo từng làm việc 1 tháng tại
chính tờ báo này, The Star. Có một điều, dù mức thu nhập thế nào đi nữa, lao
động Việt cũng ăn và ở vô cùng nhếch nhác. Sự tằn tiện cũng có bản tính sinh
hoạt cũng có luôn.

Ví như căn hộ mọi tiện nghi thiết
kế cho 2 người, có thể ở tối đa  4, riêng
Việt ta nhồi hơn chục chú thím. Máy giặt máy sấy không sử dụng mà giặt tay nên
lung bung trong nhà những là quần áo ẩm ướt. Ăn, thay vì bát đĩa bày biện đàng
hoàng thì làm cái tô nhựa cho nhanh gọn nhẹ. Salông bàn ăn dẹp hết  lấy chỗ ngủ nên chuyện  ngồi bệt trải báo ăn trên sàn (như trong
hình) rất đỗi bình thường.

Bình thường với người Việt nhưng
cực phức tạp khó hiểu với bạn  nên việc The Star viết lao động bị ngược đãi, âu
cũng là suy luận… bình thường.

Hiện trạng này giống hệt ở
Hàn và Sing, là những nơi Beo mục sở thị chuyện lao động xuất khẩu.

Có một điểm nữa giống hệt
nhau, phụ trách cơ quan quản lí lao động của bạn và chủ thuê nhân công chỗ nào cũng
đều hết lời ca ngợi lao động Việt cần cù, ngoan, kĩ năng làm việc rất tốt.
Riêng tại Mã, ông (tương đương cục trưởng ta) quản lí lao động ngoại nhập còn
so sánh, chất lượng lao động Việt cao hơn hẳn lao động Inđô, người Inđô lười.

Khi người ta làm báo theo sì
tai chép trên mạng xuống sau đó chép lẫn nhau, sai hàng chục lần đúng một lỗi
một việc, Beo tạm gọi tên là loại báo độc giả rác, tức là khinh người đọc như
cỏ rác vậy.