Trong một phiên toà quê cách đây chưa lâu tôi dự với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, nôm na tôi đại diện cho 23 ngàn mét vuông đất, của ông già thừa kế.
Bên nguyên là vợ chồng chú Út và 7 con đẻ kèm theo từng ấy dâu rể. Bên bị là 8 gia đình còn lại, nhà đông nhất là cô thứ Ba với 15 con đẻ 14 kèm theo và nhà vắng nhất, mình tôi. Tôi đi toà như đi hội vì hiếm hoi mới có dịp ngắm nghía cả họ nhà nội. Hơn thế, tôi cầm trong tay cái giấy tặng lại toàn bộ thừa kế cho các anh chị em của ông già nên nghiễm nhiên, như bà hoàng trong mắt cả bị lẫn nguyên, trước khi phiên toà diễn ra.
Phòng xử chật chội bụi bặm tối u u, Tòa mặt non choẹt củ ấu càvạt lệch về một bên. Thủ tục kiểm tra tên tuổi chứng minh thư này nọ mới đến người thứ tư thì ông dượng đông con đứng phắt dậy rành mặt quá mà hỏi chi vậy, xử tới luôn cho lẹ. Ông toà tỉnh bơ hỏi tiếp nhưng cũng chỉ thêm 2 nữa đến lượt nguyên đơn ùđ má, xử lẹ cho rồi. Rồi nghen, coi như tui hỏi đủ nghen, có gì mấy người chịu nghen…
Sau câu đó của ông càvạt lệch thì thực tình tôi không thể tóm tắt chuyện gì đang diễn ra vì tất cả cùng nói, bảo đảm không ai nghe mà có muốn nghe cũng không thể vì volume càng về sau càng lớn. Giỏi cái là cậu thư ký toà vẫn ghi chép cặm cụi, cậu là bà con sao đó, gọi tôi bằng dì.
Phiên tòa tạm nghỉ vào lúc gần 12h trưa. Toàn thể nguyên bị đàn ông hầm hầm dẫn nhau ra… quán nhậu. Tôi cầm đầu số đàn bà -kỳ lạ là im thin thít- vào nhà hàng nổi. Giờ nghĩ lại mới thấy thương, già trẻ gì len lét khi thấy tôi im lặng. Con gái đầu của nguyên đơn rón rén hỏi ý chị Hai sao?
Phiên tòa chiều, đám nhậu chưa rã nên toàn đàn bà. Tòa hỏi lại đúng câu tôi được hỏi hồi trưa giờ ý cô Hai sao?. Tôi nghe được cả tiếng thở của bà cô ngồi cạnh. Chia đều. Giải tán tòa. Vẻ hỉ hả của người làm nông dễ thấy dễ miêu tả.
Trên đường về Saigòn đi ngang quán, đám nhậu vẫn đang bá vai nhau hát ai đứng như bóng dừa… Lái xe thông báo phần của ông già tôi mất gần ngàn mét mặt tiền quốc lộ và ở đồng Lẻ bạn. Sao chú biết? Trưa em nhậu với thằng thư ký toà…
**
Vợ chồng cô bằng tuổi, lấy nhau lúc 16 trong một tình huống rất …lãng mạn. Lễ cưới gái nhà bên, chưa tới giờ tốt đám rước dâu tới sớm ôm mâm quả đứng chờ đầu cổng. Trời đổ mưa dày hạt. Dạt vào nhà cô trú. Thế là ngả vạ làm mất giá gái trinh tôi. Cỗ cưới chuyển sang nhà cô nguyên mâm bát sau cuộc thương lượng rất nhanh của người lớn. Gái nhà bên mất chồng chẳng lấy thế làm buồn mà cô được chồng trong cơn mưa cũng không vui vẻ gì hơn.
Nhà chồng anh em lít nhít. Ông nội chồng chưa đến 60 hừng hực xuân. Giữ gia phong, ông cho cô mỗi tháng 500 ngàn theo người ta ra vườn hoa Mai Xuân Thưởng Hà Nội biểu tình đòi đất, đất gì đất ở đâu ai cướp để đòi cô bảo đâu biết gì đâu?
Ai thuê mướn gì thì làm, lâu lâu có người tới cho năm, ba chục, ngồi dưới mấy tấm biển ngọêch ngoạc cho họ chụp hình… cô vật vạ tám tháng ở Mai Xuân Thưởng rồi tự động quay về, không về quê mà về Saigon, làm giúp việc cho nhà em tôi.
***
Diễn viên chính không bao giờ tự biết mình đang là đào kép Tư Bền trên cái sân khấu hài chuyện thật quê nội tôi. Tôi hay mơ giá mà vô tâm được đến thế, đời mình hẳn sẽ nhẹ nhõm hơn biết bao nhiêu…
